İşletim sistemi, bilgisayardaki donanım ile yazılımın birbiri ile uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlayan yazılımlar bütünüdür. İşletim sistemleri bilgisayar yada kullanılan donanım ile ( günümüzde akıllı ev aletleri, mp3, navigasyon vb tüm araç gereçlerde işletim sistemi yüklü) kullanıcı arasında tercümanlık yapar. Yani bilgisayar dilini alıp bizim anlayacağımız bir şekilde ekran da gösterir.
Günümüzde en yaygın kullanılan işletim sistemleri:
- Microsoft Windows
- Mac OS X
- Linux
- Android
Microsoft Windows
1981 – 1995 yılları arasında MS DOS 1.0 ‘dan MS DOS 6.22 versiyonları geliştirilmiş. 1995 yılın da ilk plug play özelliği (işletim sisteminin donanımı otomatik olarak tanıma özelliği) olan Windows 95 yayınlanmıştır. 1998 yılında Win 95 geliştirilerek Windows 98 yayınlanmıştır. Daha sonra 2000 yılında Microsoftun en başarılı ürünlerinden biri Windows 2000 yayınlanmıştır. Windows 2000 (Win ME) geliştirilerek 2001 yılında Windows XP versiyonuna dönüştürülmüştür. Ki Windows XP günümüzde hala birçok masaüstü bilgisayarda kullanılan işletim sistemidir. Win 95 ile gelen plug play özelliği Win XP ile daha geliştirilmiştir. Win XP ‘nin plug play özelliği çok güçlüdür. Win XP den sonra Microsoft Vista versiyonu nu geliştirmiştir. Bilgisayarlara Vista işletim sisteminin kurula bilmesi ve makinenin iyi çalışabilmesi için en az 1 GB alan gerekli idi. Buda Vista kurulu bilgisayarların ağır ve verimsiz çalışmasına neden oldu. Aynı bilgisayarda Vista ve Win Xp kurulduğunda bilgisayarın çalışma şeklinde değişiliklere neden oldu. Vista arka planın da çok fazla işlem yaptığı, kaynak istedidiği ve fazla yer kapladığı için kullanıcılardan geçer not alamadı. Daha sonra geliştirilen Windows 2003 Win 2000 ile birbirine benzer özelliklere sahipti. Microsoft firması 2009 yılın da işletim sistemlerini daha da geliştirerek Windows 7 versiyonu nu yayınladılar. Windows 7 sistemi daha önce başarısızlık ile sonuçlanan Vista teknolojisi baz alınarak hazırlandı. Windows 7 Vista’ya oranla daha hızlı bir sisteme sahip ve ara yüzü ile kullanıcılarına daha rahat hızlı ve pratik işlem yapmasına olanak sağlıyor. Windows 7 versiyonu da geliştirilerek 2012 yılında Windows 8 piyasaya çıkarılmıştır. Windows 8 işletim sistemi ile Microsoft günümüz teknolojisi ile işletim sistemini bir araya getirerek kullanıcıların kolayca entegre kendilerine uygun bir hale getirebileceği tasarımı kuvvetli bir sistem geliştirmiştir. Windows 8 ‘in diğer bir özelliği de fiyatının diğer Windows sürümlerine oranla daha ucuz olmasıdır.
Mac OS X
2001 yılında özellikle masaüstü bilgisayarlar hedef alınarak Applen şirketi tarafından geliştirip pazarladığı grafiksel bir işletim sistemidir. 1984 yılın da Apple’ın geliştirdiği Mac OS işletim sisteminin son sürümüdür. En son Mac OS X 10.6 versiyonu 2009 yılında yayınlandı.
Linux
UNİX benzeri açık kaynak ücretsiz bir işletim sistemidir. UNIX ile aralarındaki fark ise UNIX paralı Linux ise ücretsiz bir işletim sistemidir. Linux işletim sisteminde aynı anda birden fazla programı açsanız dahi bilgisayarınız sorunsuz çalışır. İşletim sistemini internetten ücretsiz indirip kurulum talimatlarını takip ederek yapabilirsiniz. Açık kaynak koduna sahip olduğu için tespit edilen bir hata Dünyanın herhangi bir yerindeki Linux kullanıcı tarafından kısa sürede çözülebilir. Linux’ın GNOME ve KDE ara yüz versiyonları vardı. KDE dizayn olarak Windows’a daha çok benzer. Windows kullananlar için daha kolaydır. GNOME ise orijinaldir. Windows’a benzemez. Kendi özel ara yüzü bulunmaktadır.
Android
Linux tabanlı açık kaynak kodlu mobil işletim sistemidir. 2007 yılın da Open Handset Allience Android işletim sistemini kurduğunu duyurmuştur. Andorid işletim sistemi açık kaynaklı bir işletim sistemine sahip olduğu için Dünyanın her yerinden çeşitli Android uygulamalar geliştiren yazan geniş bir geliştirici grubuna sahiptir. Android işletim sisteminde yazılım ve kütüphaneler API C diliyle; uygulama yazılımları ise Apache harmony üzerine kurulu java uyumlu programlar ile çalışmaktadır.
Yukarıda en yaygın olarak kullanılan işletim sistemlerinin tarihlerini ve gelişim süreçlerini olabilecek en kısa haliyle özetlemeye çalıştım. Böylece bu makaleyi okuyan kişilerin işletim sistemleri ile ilgili genel bir bilgiye sahip olmalarını temenni ediyorum.